STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH W DOMU REKOLEKCYJNYM ŚWIĘTEGO JÓZEFA W POZNANIU

Opisane w dokumencie standardy ochrony małoletnich opierają się zarówno na aktual­nym ustawodawstwie prawa państwowego, m.in. wynikającym z Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz właściwych dla ochrony dzieci norm Kodeksu karnego, jak i aktualnych normach i przepisach prawa kościelnego.

Celem wprowadzenia w Domu Rekolekcyjnym Św. Józefa w Poznaniu  Standardów Ochrony Małoletnich (dalej Standardów)  jest:

 

• zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom i ustalenie procedur udzielania im wsparcia;
• zapewnienie personelowi niezbędnych informacji i kompetencji, aby umożliwić im wywiązanie się z obowiązków w zakresie dbałości o dobro małoletnich i ich ochronę;
• zapewnienie dzieciom oraz ich rodzicom lub opiekunom niezbędnych informacji na temat zasad obowiązujących w placówce oraz możliwości uzyskania wsparcia w sytuacji krzywdzenia;
• informowanie dzieci, rodziców lub opiekunów o zaangażowaniu Domu Rekolekcyjnego w ochronę małoletnich i zaproszenie ich do współpracy w budowaniu bezpiecznego środowiska.

 

Objaśnienia terminów

Na potrzeby tego dokumentu zostało doprecyzowane znaczenie poniższych pojęć:

 

• przemoc wobec dziecka – jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, na­ruszające prawa lub dobra osobiste dziecka, w szczególności narażające je na nie­bezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające jego godność, nietykalność cie­lesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na jego zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy.

 

• dziecko – każda osoba poniżej  roku życia.

 

• krzywdzenie dziecka – każde zamierzone i niezamierzone działanie lub zaniechanie działania jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takie­go działania lub bezczynności, które naruszają równe prawa i swobody dzieci i/lub zakłócają ich optymalny rozwój.

 

• przestępstwo na szkodę dziecka – na szkodę dzieci mogą być popełnione wszystkie przestępstwa, jakie mogą być popełnione przeciwko osobom dorosłym, a dodat­kowo przestępstwa, które mogą być popełnione wyłącznie przeciwko dzieciom (np. wykorzystywanie seksualne z art. 200 Kodeku karnego). Z uwagi na spe­cyfikę obiektów turystycznych, w których łatwo można uzyskać możliwość od­osobnienia, przestępstwami, do których najczęściej może dojść na ich terenie, będą przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, w szczególności zgwałcenie (art. 197 k.k.), seksualne wykorzystanie niepoczytalności i bezradno­ści (art. 198 k.k.), seksualne wykorzystanie zależności lub krytycznego położenia (art. 199 k.k.), seksualne wykorzystanie osoby poniżej 15. roku życia (art. 200 k.k.), grooming (uwiedzenie dziecka za pomocą środków porozumiewania się na odle­głość – art. 200a k.k.).

 

• przemoc fizyczna wobec dziecka – każda forma fizycznego przymusu lub przemocy ze strony rodzica lub opiekuna, czyli osoby odpowiedzialnej za dziecko, która prowa­dzi do urazu fizycznego lub psychicznego albo wiąże się z ryzykiem takiego urazu.

 

• przemoc psychiczna (emocjonalna) wobec dziecka – niefizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a rodzicem lub opiekunem, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania.

 

• cyberprzemoc – wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyj­nych – komunikatorów, czatów, stron internetowych, mediów społecznościowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów. Może mieć formę wulgarnych wiadomości, obraźli­wych komentarzy (hejt, trolling), rozpowszechniania zdjęć ukazujących dziecko w niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajem­nic (outing) itp.

 

• wykorzystanie seksualne – wciąganie dziecka w sferę aktywności seksualnej, nie­adekwatnej do jego etapu rozwojowego, w sferę działań, których ono nie rozu­mie i nie jest w stanie zaakceptować i które naruszają jednocześnie normy prawne i społeczne.

 

• przemoc rówieśnicza – zjawisko polegające na agresywnym i celowym dręczeniu, nęka­niu czy prześladowaniu jednego lub kilku rówieśników w celu wywarcia na nich presji lub zadawania cierpienia. Może ona przybierać różne formy: fizyczna (ude­rzenia, pobicia, szarpanie, rzucanie przedmiotami); werbalna (wyzwiska, dogady­wanie, ośmieszanie, oczernianie, grożenie); elektroniczna (wysyłanie złośliwych i obraźliwych wiadomości, publikowanie ubliżających wpisów w Internecie lub ośmieszających materiałów video; relacyjna (wykluczanie z grupy, ignorowanie, negatywne nastawianie innych); materialna (kradzieże i różne wymuszenia, nisz­czenie rzeczy osobistych); seksualna – fizyczna i werbalna (wulgarne określenia płci lub części ciała, niepożądany dotyk intymnych części ciała, seksualne aluzje i gesty, ściąganie komuś części ubrań, uporczywe przyglądanie się, robienie niechcianych zdjęć, obnażanie się, napastowanie i wymuszanie czynności seksualnych).

 

• osoba odpowiedzialna za politykę ochrony wdrażająca standardy ochrony dzieci – wyznaczona osoba sprawująca nadzór nad prawidłowym stosowaniem standar­dów ochrony dzieci oraz ich aktualności.

 

• dane osobowe dziecka – wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka, w tym jego imię i nazwisko, wizerunek.

 

• rejestr interwencji – dokumentacja zawierająca rejestr ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru dziecka uwzględniający informacje o zgłoszeniu ze wskazaniem osoby zgłaszającej, osoby podejrzewanej o krzywdze­nie, rodzaju podjętej inter­wencji, daty interwencji oraz dokumenty wytworzone podczas interwencji notatki służbowe).

 

Stworzenie i zachowanie bezpiecznego środowiska w Domu Rekolekcyjnym

 

W domu rekolekcyjnym zostały opracowane i wprowadzone wewnętrzne Standardy dotyczące szczegółowych  zasad bezpieczeństwa i sposobów ochrony osób przebywających w Domu Rekolekcyjnym.

 

Zasady te określają:

• czynniki ryzyka i czynniki chroniące specyficzne dla Domu Rekolekcyjnego;
• zasady bezpiecznych relacji personel/dorosły–dziecko i dziecko-dziecko;
• zasady ochrony wizerunku i danych osobowych małoletnich;
• dostosowania organizacyjne i fizyczne zmniejszające ryzyko wystąpienia jakiejkolwiek przemocy;
• sposób reagowania na przypadki podejrzenia, że małoletni doświadcza krzywdzenia i zasady prowadzenia rejestru interwencji.

 

Standardy ochrony małoletnich są dostępne w formie pisemnej  w archiwum Domu Rekolekcyjnego oraz na stronie internetowej, są szeroko promowane wśród pracujących w Domy Rekolekcyjnym sióstr oraz przedstawiane wszystkim odpowiedzialnym za organizowane rekolekcje i uczestnikom rekolekcji.

 

Osoby małoletnie zostają zaznajomione z obowiązującymi w Domu Rekolekcyjnym Standardami w sposób dostosowany do ich możliwości rozwojowych i intelektualnych.

 

Dom Rekolekcyjny współpracuje z osobami odpowiedzialnymi za prewencję z ramienia Zgromadzenia zakonnego.

 

Przyjmowanie gości

 

Grupa zorganizowana

(której udostępniamy pomieszczenia lub gdy sami jesteśmy organizatorem)

 

• W przypadku grupy zorganizowanej opiekę nad dziećmi przebywającymi w obiekcie sprawuje organizator pobytu oraz wyznaczeni przez niego opiekunowie.

 

• W przypadku grup koedukacyjnych należy zadbać o oddzielne zakwaterowanie chłopców i dziewcząt. Zaleca się, aby opieka nad dziećmi sprawowana była przez osoby tej samej płci.

 

• Każde dziecko powinno mieć możliwość wykonywania czynności o charakterze intymnym w przystosowanych warunkach, chroniących jego intymność. Gdy z jakiegoś powodu dziecko/osoba bezbronna będzie wymagać wsparcia przy takiej czynności (np. po kontuzji w trakcie zabawy ), w pierwszej chwili pomaga opiekun grupy, a w dłużej perspektywie, w zależności od potrzeby, opiekun lub osoba przygotowana do takiej posługi, najlepiej tej samej płci. Organizator winien zatroszczyć się o to, by rodzic/opiekun prawny dowiedział się o tym fakcie w jak najkrótszym czasie.

 

• Opiekunowie nie powinni nocować w tym samym pomieszczeniu co W sytuacji wymagającej od opiekuna pozostania w nocy w pomieszczeniu z wychowankiem, powinien on o tym fakcie powiadomić kierownika wyjazdu oraz, jeśli to możliwe, rodzica lub opiekuna prawnego wychowanka. Jeśli wyjazd przewiduje noclegi zbiorowe, organizator zawiera informację na ten temat w regulaminie wyjazdu.

 

• W sytuacjach wyjątkowych (np. młody uczestnik wycieczki boi się zasnąć w nocy i prosi opiekuna, by mu towarzyszył) organizator ocenia, na ile jest możliwe uzyskanie zgody rodzica/opiekuna prawnego. Jeśli nie ma takiej możliwości, informuje o takiej sytuacji innego opiekuna wycieczki i troszczy się o to, by rodzic jak najszybciej dostał informację o tym, że taka sytuacja miała miejsce.

 

• Podczas pobytu w domu rekolekcyjnym organizator winien przedstawić oświadczenia rodziców/opiekunów. Rodzice lub opiekunowie prawni mają prawo do kontaktu ze swoim dzieckiem oraz z jego opiekunem .

 

Goście indywidualni

Identyfikacja dzieci

 

• Osoby pracujące w Domu Rekolekcyjnym podejmują wszelkie możliwe kroki zmierzające do przeprowadzenia identyfikacji dziecka i jego relacji z osobą dorosłą, z którą znajduje się w obiekcie.

 

• Aby dokonać identyfikacji dziecka i jego relacji w stosunku do osoby, z którą przebywa w obiekcie, należy:

 

• zapytać o tożsamość dziecka oraz o relację dziecka w stosunku do osoby, z którą przybyło do obiektu lub w nim przebywa. W tym celu można poprosić o dokument tożsamości dziecka lub inny dokument potwierdzający, że osoba dorosła ma prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem w obiekcie. W przypadku braku dokumentu tożsamości można poprosić o podanie danych dziecka (imię, nazwisko, adres, numer PESEL);

 

• w przypadku braku dokumentów wskazujących na pokrewieństwo dziecka i osoby dorosłej należy zapytać o tę relację osobę dorosłą oraz dziecko;

 

• jeśli osoba dorosła nie jest rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka, należy za- pytać, czy posiada dokument świadczący o zgodzie rodziców na wspólny wyjazd osoby dorosłej z dzieckiem (np. pisemne oświadczenie);

 

• jeśli osoba dorosła nie posiada dokumentu zgody rodziców, należy poprosić o numer telefonu wyżej wymienionych, aby zadzwonić i potwierdzić przebywanie dziecka w obiekcie z obcą osobą dorosłą za wiedzą i zgodą rodziców/opiekunów prawnych;

 

• w przypadku braku ustaleń można odmówić przyjęcia.

 

Procedury przyjmowania dzieci i/lub osób bezbronnych w Domu Rekolekcyjnym

 

• Gości przyjmuje się w przeznaczonych do tego pomieszczeniach. Dzieci przebywają w domu rekolekcyjnym pod opieką rodziców lub opiekunów faktycznych posiadających zgodę opiekunów prawnych.
• Dzieci mogą być przyjmowane samodzielnie w domu rekolekcyjnym na czas określony na podstawie pisemnej zgody opiekunów prawnych.
• Tożsamość dzieci i ich opiekunów potwierdza okazanie odpowiedniego dokumentu lub pisemnej zgody (jak wyżej).
• Osoby przyjmowane są w miejscach dostępnych dla gości.
• Osoby przebywające w domu, korzystające z gościnności, mają zapewnioną bezpieczną przestrzeń formacyjną i wypoczynkową.
• Pracownicy i mieszkańcy domu okazują szacunek, wsparcie, życzliwość i potrzebną pomoc wszystkim gościom.
• W relacjach gości i pracowników obowiązują uprzejmość, przejrzystość, powściągliwość i prostota.
• Niedopuszczalne jest przebywanie gości w miejscach odosobnionych, wyłączonych z użytkowania lub zarezerwowanych dla innych osób lub celów (klauzura zakonna). Spotkania indywidualne odbywają się w bezpiecznej przestrzeni zapewniającej dyskrecję, ale nie przy drzwiach zamkniętych (tym bardziej nigdy na klucz).
• Z dostępu do sieci Wi-Fi dzieci korzystają za zgodą opiekunów.
• Publikowanie wizerunku gości korzystających z pobytu w domu możliwe jest przy zachowaniu obowiązujących przepisów RODO.
• Wszelkie uwagi związane z pobytem w domu należy zgłaszać siostrze odpowiedzialnej za Dom Rekolekcyjny.
• W sytuacji podejrzenia krzywdy, popełnienia przestępstwa lub innych niewłaściwych zachowań za oficjalne zgłoszenie tego faktu odpowiedzialny jest organizator grupy, przełożony bądź wyznaczona osoba.

 

Procedury dotyczące osób odpowiedzialnych za Dom Rekolekcyjny i pracowników

 

Osoby odpowiedzialne za dom i wszystkie osoby zaangażowane w bezpośrednią opiekę nad dziećmi są zweryfikowane pod względem kontaktu z dziećmi.

• Wszystkie osoby zaangażowane w funkcjonowanie domu zobowiązane są do zachowania obowiązujących norm zachowania wobec gości i dzieci (wymienionych w kodeksie zachowań).

 

• Osoby odpowiedzialne za dom przechodzą odpowiednie szkolenia z zakresu ochrony dzieci przed krzywdzeniem oraz zasad interwencji w sytuacji podejrzenia zaistnienia przestępstwa.

 

Weryfikacja, delegowanie i edukacja osób pracujących z dziećmi/osobami bezbronnymi

 

Weryfikacja przewidziana prawem dotyczy odpowiedzialnych za dom, delegowanych do posługi opiekuńczo-wychowawczej oraz innych osób zatrudnianych w Domu Rekolekcyjnym  mają­cych kontakt z dziećmi. W celu weryfikacji wymagane jest:

• przedłożenie przy podejmowaniu posługi zaświadczenia o niekaralności (w tym głównie, jeśli chodzi o przestępstwa określone w art. 189a k.k. – handel ludźmi, art. 207 k.k. – znęcanie oraz w ustawie z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii) – por. art. 21. 3 Ustawy;
• sprawdzenie przez przełożonego, czy siostra pracująca w Domu Rekolekcyjnym nie figuruje w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym;

 

Pracownicy będą na bieżąco zaznajamiani ze Standardami obowiązującymi w Domu rekolekcyjnym.

Posiądą także zaktualizowaną wiedzę dotyczącą:

• rodzajów przemocy (fizycznej, psychicznej i seksualnej);
• rozpoznawania oznak przemocy (w tym wykorzystania seksualnego);
• strategii działania sprawców przemocy (w tym przemocy seksualnej);
• prowadzenia rozmowy na temat doznanej krzywdy;
• zagrożeń i ochrony przed szkodliwymi treściami w Internecie.

 

 

 

 

 

 

 

Sposób reagowania na oskarżenia lub niewłaściwe zachowania

Wiedza o tym, jakie zachowania są krzywdą, a jakie niewłaściwym zachowaniem

 

Dziecko może zostać pokrzywdzone każdym rodzajem przestępstwa, jednak naj­częściej w kontekście przestępczości na szkodę dzieci wskazuje się na przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, wolności seksualnej i obyczajności, przeciwko rodzinie i opiece, czci i nietykalności cielesnej oraz przestępstwa przeciwko wolności. Ni­niejsze zasady koncentrują się na ochronie dzieci przed wykorzystaniem seksual­nym, z którym powiązane są takie zjawiska jak: wykorzystanie fizyczne, wykorzy­stanie psychiczne, cyberprzemoc, zaniedbanie.

 

Odrębną kategorią są niewłaściwe zachowania, do których w Domach Rekolekcyj­nych możemy zaliczyć:

1. pojawienie się gościa w obiekcie z dzieckiem, z którym wcześniej nie meldował się w recepcji;
2. wynajęcie pokoju z dzieckiem, w którym jest mniej łóżek niż meldowanych osób;
3. przyjście dziecka do obiektu późnym wieczorem lub w czasie, w którym powin­no być ono w szkole;
4. ubiór dziecka nieodpowiedni do pogody albo nieadekwatny względem osoby dorosłej, z którą przyjechało do obiektu;
5. zachowanie osoby dorosłej wobec dziecka w sposób nacechowany seksualnie, a relacja między osobą dorosłą a dzieckiem nie wydaje się naturalna i opiekuńcza;
6. w pokoju, w którym osoba dorosła zameldowała się tylko z dzieckiem, znajdują się prezerwatywy;
7. dziecko przez dłuższy czas jest pozostawione w pokoju bez opieki lub nie wy­chodzi z niego;
8. utrwalanie wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie) bez pisemnej jego zgody i zgody jego rodzica czy opiekuna.

 

 

 

 

Zasady postępowania w sytuacji domniemanej krzywdy lub niewłaściwego postępowania

 

1. Każdy członek personelu domu rekolekcyjnego, który został poin­formowany o podejrzeniu przemocy wobec dziecka, jest zobowiązany do podjęcia adekwatnych działań zgodnie z niniejszą procedurą.
2. Wiadomość o doznanej przez dziecko krzywdzie może pochodzić z różnych źródeł: nigdy nie wolno jej lekceważyć, zawsze trzeba ją weryfikować i próbować wyjaśnić.
3. Należy pamiętać, że:

• osoba, która jako pierwsza dowiaduje się o zaistnieniu potencjalnego przypad­ku krzywdzenia dziecka, powinna go z uwagą wysłuchać, ale nie jest upoważ­niona do wydawania decyzji i osądów; jest to zadanie organów oraz instytucji, do których sprawa zostanie skierowana;
• każdy z pracowników, który podejrzewa krzywdę na szkodę dziecka, ma obo­wiązek zgłoszenia tego faktu przełożonemu lub osobie przez niego wyznaczonej;
• wszystkie podejrzenia i zarzuty powinny być traktowane poważnie i trzeba na nie reagować zgodnie z procedurami przewidzianymi w niniejszym dokumen­cie, wynikającymi z prawa kanonicznego i państwowego oraz współpracować z właściwymi organami państwowymi i kościelnymi w zakresie ich kompetencji.

 

Rozmowa z osobą zgłaszającą krzywdę, jeśli jest nią osoba pokrzywdzona:

Pierwszym celem rozmowy winno być danie poczucia wsparcia i bezpieczeństwa oraz zrozumienia osobie skrzywdzonej, a jednocześnie, na miarę możliwości, pozyskanie in­formacji o faktycznych lub prawdopodobnych okolicznościach zaistnienia niewłaściwej sytuacji.

 

Prowadząc rozmowę z osobą poszkodowaną, trzeba pamiętać, by:

• zachować spokój, szacunek i empatię w stosunku do osoby zgłaszającej;
• nastawić się głównie na aktywne i wspierające słuchanie;
• nie okazywać wątpliwości co do wiarygodności osoby lub jej wypowiedzi;
• nie zadawać zbędnych pytań i nie domagać się szczegółów (zwłaszcza natury in­tymnej), jeśli sama osoba pokrzywdzona o tym nie opowiada;
• dostosować się do rytmu i poziomu otwarcia osoby pokrzywdzonej, nie przymu­szać jej do mówienia, nie przyspieszać i nie sugerować niczego własnymi pytaniami;
• nie obiecywać jej tego, czego nie będziemy mogli zrobić, a co może nam utrudnić udzielenie pomocy (np. zachowania rozmowy w tajemnicy);
• zapewnić o naszym wsparciu i pomocy także po zakończeniu rozmowy;
• omówić ogólnie możliwości dalszej współpracy oraz form kontaktu.

 

Jeśli zgłoszenia dokonuje osoba inna niż poszkodowana , która ma wiedzę o zaistniałych wyda­rzeniach, należy skoncentrować się na ustaleniu faktów, okoliczności zdarzenia i osób biorących w nim udział.

 

Fakt zgłoszenia musi zostać udokumentowany sporządzeniem notatki służbowej, w której na miarę możliwości zostaną określone podstawowe informacje, takie jak: imię i nazwisko zgłaszającego i jego dane teleadresowe, data czynu lub okres, w jakim do niego doszło, imię i nazwisko oraz wiek pokrzywdzonego i domniema­nego sprawcy, zwięzły opis wyrządzonej krzywdy. Notatka służbowa winna być podpisana przez sporządzającego oraz przez osobę zgłaszającą.

 

Zasady zgłaszania

• Jeśli z doniesienia wynika, że krzywda została popełniona na terenie obiektu może się powtórzyć w najbliższym czasie, to przełożony lub osoba przez niego wyzna­czona winien/winna wezwać policję, a następnie podejmować kolejne czynności. Jeśli drobna zwłoka nie zagraża bezpieczeństwu osoby skrzywdzonej, można do­konać zgłoszenia za pośrednictwem innych osób.
• W przypadku, gdy osoba skrzywdzona jest uczestnikiem zorganizowanej grupy korzystającej z usług Domu Rekolekcyjnego, wówczas o fakcie krzywdy informuje się osobę odpowiedzialną, pod której opieką ona się znajduje. W kom­petencji tej osoby leży podjęcie dalszych czynności i zgłoszeń. Fakt zgłoszenia po­winien być udokumentowany w notatce służbowej.
• Jeśli dziecko jest pod opieką osoby dorosłej, wówczas jej obowiązkiem jest urucho­mienie procedur interwencyjnych. W obu wyżej wymienionych przypadkach jest to zasada, jeżeli opiekunowie nie są wskazani jako sprawcy.
• Po przeprowadzeniu rozmowy na temat zaistnienia ewentualnej krzywdy należy działać bez zwłoki, zgodnie z opisaną procedurą.
• Jeśli krzywda nosiła znamiona przestępstwa w rozumieniu prawa kościelnego, należy zwrócić się do delegata diecezji lub prowincji miejsca, któremu podlega po­dejrzany. Na tę okoliczność należy sporządzić oświadczenie o oficjalnym potwier­dzeniu przyjęcia zgłoszenia przez delegata.
• Jeśli krzywda nosiła znamiona przestępstwa w rozumieniu prawa państwowe­go, należy bezzwłocznie powiadomić stosowne organy (policja lub prokuratura). Może to uczynić osoba do tego wyznaczona w domu rekolekcyjnym, organizator grupy. Jeśli natomiast w diecezjach i zakonach jest taka praktyka, to zgłaszającym prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa przeciwko dziecku może być też delegat biskupa/wyższego przełożonego, stąd należy poinformować go niezwłocz­nie o zaistniałej krzywdzie, także w sytuacjach niejasnych i budzących wątpliwo­ści. Pierwszym odpowiedzialnym za formalne zgłoszenie lub koordynację tego faktu jest zawsze organizator danej grupy.

 

Dokumentacja postępowań wyjaśniających zgłoszenia lub podejrzenia dotyczące aktów przemocy albo wykorzystania dziecka powinna być przechowywana w ar­chiwum tajnym właściwego podmiotu zarządzającego jako informacja niejawna.

W sytuacji ujawnienia krzywdy zarządca obiektu zobowiązuje się udostępnić od­rębne pomieszczenie dla osoby pokrzywdzonej oraz listę miejsc, w których można uzyskać pomoc psychologiczną lub prawną.

 

Procedura postępowania w przypadku niewłaściwego zachowania

 

Informacja o standardach funkcjonowania i ochronie dzieci (w wersji pełnej i skró­conej dla dzieci) znajduje się na stronie internetowej placówki oraz w publicznym miejscu wewnątrz obiektu, aby każdy mógł się z nią zapoznać.

 

Zgodnie z regulaminem domu na pobyt dziecka w domu rekolekcyjnym należy uzyskać pisemną zgodę rodziców/opiekunów prawnych, po uprzednim zapozna­niu ich z ramowym planem działania i zasadami organizacji.

 

W przypadku ujawnienia niewłaściwego zachowania należy porozmawiać z osobą, która dopuściła się tego czynu, i wyjaśnić, że na terenie obiektu/domu rekolekcyj­nego obowiązuje kodeks zachowań, który ma zapewnić dzieciom i osobom bez­bronnym korzystającym z obiektu bezpieczeństwo i każdy jest zobowiązany do jego przestrzegania.

 

W zależności od rodzaju zaistniałej (niewłaściwej) sytuacji należy uruchomić adekwatne działania, zgodne z przyjętymi regułami podejmo­wania interwencji.

 

Procedura postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka

 

Zawsze, kiedy jest to możliwe, należy dokonywać identyfikacji dziecka i jego rela­cji z osobą dorosłą, z którą przebywa w obiekcie.

W sytuacjach nietypowych i/lub podejrzanych, wskazujących na możliwe ryzyko krzywdzenia dziecka, identyfikacja jest obowiązkowo przeprowadzana przez pra­cownika recepcji.

 

• Aby dokonać identyfikacji dziecka i jego relacji w stosunku do osoby, z którą przebywa w obiekcie, należy podjąć działania wyjaśniające, które omówiono już wcześniej.

 

• W przypadku oporu ze strony osoby dorosłej co do okazania dokumentu dziecka i/lub wskazania relacji należy wyjaśnić, że procedura służy zapewnieniu dzieciom korzystającym z Domu Rekolekcyjnego bezpieczeństwa i została opracowana w po­rozumieniu z organizacjami pozarządowymi działającymi w tym przedmiocie.

 

• Po wyjaśnieniu sprawy w sposób pozytywny należy podziękować za czas poświę­cony na upewnienie się, że dziecko jest pod dobrą opieką i jeszcze raz podkreślić, że procedura ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom.

 

• Od momentu, kiedy pojawiły się pierwsze wątpliwości dotyczących podejrzenia wobec dorosłego i jego intencji skrzywdzenia dziecka,, zarówno dziecko, jak i osoba dorosła powinni być pod stałą obserwacją personelu i nie powinni zosta­wać sami.

 

• Przełożony, który został powiadomiony o sytuacji, podejmuje decyzję o zawiado­mieniu policji lub w razie wątpliwości przejmuje rozmowę z podejrzaną osobą do­rosłą w celu uzyskania dalszych wyjaśnień.
• W przypadku, gdy rozmowa potwierdzi przekonanie o próbie lub popełnieniu przestępstwa na szkodę dziecka, przełożony zawiadamia o tym fakcie policję. Dalej stosuje się procedurę w przypadku okoliczności wskazujących na skrzyw­dzenie dziecka.

 

 

• W zależności od sytuacji i miejsca przełożony weryfikuje, na ile podejrzenie krzyw­dzenia dziecka jest zasadne. W tym celu dobiera odpowiednie środki prowadzące do wyjaśnienia sytuacji lub podejmuje decyzję o przeprowadzeniu interwencji i za­wiadamia policję.

 

Procedura postępowania w przypadku okoliczności wskazujących na skrzywdzenie dziecka

 

Mając uzasadnione podejrzenie, że dziecko przebywające w obiekcie jest krzyw­dzone, należy niezwłocznie zawiadomić policję, dzwoniąc pod numer 112 i opisu­jąc okoliczności zdarzenia. W zależności od dynamiki sytuacji i okoliczności telefon wykonuje osoba, która jest bezpośrednim świadkiem zdarzenia (pracownik/prze­łożony). Jeśli zawiadamiającym jest pracownik, jednocześnie o zdarzeniu informu­je swojego przełożonego.

 

Uzasadnione podejrzenie krzywdzenia dziecka występuje wtedy, gdy:

• dziecko ujawniło pracownikowi obiektu fakt krzywdzenia;
• pracownik zaobserwował krzywdzenie;
• dziecko ma na sobie ślady krzywdzenia (np. zadrapania, zasinienia), a zapytane odpowiada niespójnie i/lub chaotycznie i/lub popada w zakłopotanie bądź wy­stępują inne okoliczności mogące wskazywać na krzywdzenie, np. znalezienie materiałów pornograficznych z udziałem dzieci w pokoju osoby dorosłej.

 

W tej sytuacji należy uniemożliwić dziecku oraz osobie podejrzewanej o krzyw­dzenie dziecka oddalenie się z obiektu.

 

W uzasadnionych przypadkach można dokonać obywatelskiego zatrzymania osoby podejrzewanej. W takiej sytuacji, do czasu przybycia policji, należy w miarę możliwości trzymać tę osobę pod nadzorem dwóch pracowników w osobnym po­mieszczeniu z dala od widoku innych gości.

 

W każdym przypadku należy zadbać o bezpieczeństwo dziecka. Dziecko powinno przebywać pod opieką pracownika do czasu przyjazdu policji.

W przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa powiązanego z kontaktem dziecka z materiałem biologicznym sprawcy (nasienie, ślina, naskó­rek), należy w miarę możliwości zabezpieczyć ślady przestępstwa do czasu przy­jazdu policji.

 

Po odebraniu dziecka przez policję należy zabezpieczyć materiał z monitoringu oraz inne istotne dowody (np. dokumenty) dotyczące zdarzenia i na wniosek służb przekazać ich kopię listem poleconym lub osobiście prokuratorowi lub policji.

Po interwencji należy opisać zdarzenie w dzienniku zdarzeń lub innym dokumen­cie przeznaczonym do tego celu.

 

Zapewnienie opieki i wsparcia osobom skrzywdzonym 

 

W przypadku faktu ujawnienia krzywdy dziecka nie wystarczy jedynie zgłoszenie tego wydarzenia do odpowiednich służb. Należy objąć pomocą osobę pokrzywdzoną, jej rodzinę oraz innych świadków krzywdy, których to zdarzenie również głęboko dotyka. Jest to długofalowy proces, w który mogą być zaangażowane różne osoby ze środowiska dziecka (osoba zaufania, szkolny psycholog, pedagog, nauczyciele, którzy mają wiedzę o zdarzeniu). Często potrzebna jest również specjalistyczna pomoc zewnętrzna. W centrum wszystkich działań powinno być dobro dziecka. Zapewnienie opieki i wsparcia osobom skrzywdzonym leży po stronie organizatora wyjazdu. Jeśli dom rekolekcyjny jest organizatorem, wówczas zapewnienie takiego wsparcia leży po stronie pracowników obiektu. Jest ono doraźne i dotyczy momentu, od kiedy wydarzenie zostało ujawnione i zgłoszone, do chwili interwencji policji i przekazania dziecka opiekunom. Należy również uwzględnić zapewnienie pomocy duszpasterskiej.

 

 

Pomoc osobie bezpośrednio skrzywdzonej

 

Ważne, by w tym momencie osoba towarzysząca osobie skrzywdzonej zwróciła przede wszystkim uwagę na: zmniejszenie lęku, budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania poprzez objęcie jej opieką, okazanie troski, stworzenie przestrzeni do słuchania, odciążanie z poczucia winy, jeśli ono występuje;  pozwolenie na odreagowanie trudnych emocji.

 

Pomoc osobom bliskim osoby skrzywdzonej

 

Ze strony placówki ważne jest przekazanie opiekunom osoby skrzywdzonej wszystkich znanych informacji o krzywdzie, jakiej doznało ich dziecko, a także poinformowanie o instytucjach, fundacjach lub osobach, które mogą udzielić profesjonalnego wsparcia, także wsparcia duchowego, jeśli zachodzi taka potrzeba.

 

Pomoc środowisku rówieśniczemu, w którym dokonała się krzywda (tzw. „ofiarom wtórnym”)

 

W przypadku tak poważnego zdarzenia, jakim jest krzywda dziecka, należy pamiętać o osobach, które były świadkami wydarzenia lub mają informacje na jego temat, na przykład o pozostałych uczestnikach grupy młodzieżowej czy innych gościach obiektu. Wsparcie dla świadków musi być okazywane z delikatnością i w sposób wyważony. Nie może w żaden sposób naruszać dobra skrzywdzonej osoby. Formą pomocy, którą należy zaproponować, jest wskazanie instytucji zewnętrznych oraz numerów telefonów zaufania, gdzie można uzyskać wsparcie.

Placówka powinna w widocznym miejscu udostępnić spis miejsc, gdzie można uzyskać pomoc.

 

 

 

 

ZASADY BEZPIECZNEJ RELACJI PRACOWNIK/WSPÓŁPRACOWNIK – DZIECKO/OSOBA BEZBRONNA

 

1. Kodeks dobrych praktyk jest narzędziem służącym eliminowaniu ryzyka krzyw­dzenia dzieci, a jego przestrzeganie pozwala zminimalizować ryzyko złego trakto­wania w relacjach z dziećmi. Celem kodeksu jest:

• zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom powierzonym lub podległym jej pl
• placów­kom i instytucjom oraz zatrudnianemu przez te jednostki personelowi;
• udzielenie rodzicom lub prawnym opiekunom dzieci moralnej pewności co do stosowania w praktyce najwyższych standardów bezpieczeństwa.
  2. Nietykalność cielesna dzieci oraz osób bezbronnych jest nienaruszalna. Niedozwo­lone jest stosowanie kar cielesnych i od tej zasady nie ma wyjątków. Niedopusz­czalne są również wszelkie zachowania, które w naszej kulturze stanowią przekra­czanie granic intymnych.
  3. Wszyscy mają prawo do bycia traktowanymi z jednakową troską.
  4. Nie może być ze strony kogokolwiek tolerancji wobec zachowań, które byłyby krzywdzeniem innych, niezależnie od źródła takiej krzywdy.
  5. Uprzywilejowanym miejscem spotkań z dziećmi, zwłaszcza w pojedynkę, są miejsca neutralne i łatwo dostępne. Jeżeli zaistnieje potrzeba takiego spotkania z duchow­nym lub inną osobą dorosłą, powinien on zatroszczyć się o jego transparentność.
  6. Zabrania się częstowania podopiecznych alkoholem, papierosami, środkami psy­choaktywnymi oraz tolerowania ich używania. Również personel sprawujący opiekę nad dziećmi nie może być pod wpływem alkoholu lub innych środków psychoaktywnych.
  7. W pracy z dziećmi duchowni oraz świeccy powinni używać środków, języka i metod adekwatnych do wieku dzieci. Takie same zasady powinny obowiązywać w świecie wirtualnym. W żadnym wypadku nie wolno wykorzystywać materia­łów zawierających przemoc oraz treści o charakterze seksualnym lub moralnie wątpliwych.
  8. Wszystkim przysługuje prawo do prywatności. W szczególny sposób prawo to winno być respektowane w takich miejscach jak przebieralnie, pływalnie, łazienki i toalety. W wymienionych wyżej miejscach nikt nie może ingerować w prywat­ność wychowanków. W żadnym wypadku nie wolno wykonywać im zdjęć ani na­grywać. Należy także zadbać o to, by zdjęć i filmów nie robili sobie nawzajem sami wychowankowie.
  9. Nikt nie może wyręczać dzieci lub osób bezbronnych ani pomagać im w czynno­ściach natury osobistej (toaleta, mycie się, przebieranie itp.), o ile są oni w stanie wykonać te czynności samodzielnie. Jeżeli sami, ze względu na wiek albo własne ograniczenia, nie są w stanie wykonać tych czynności samodzielnie, pomocy zawsze powinni udzielać świeccy, najlepiej tej samej płci.
  10. Jeżeli dobro dziecka wymaga indywidualnego spotkania z członkiem persone­lu, spotkanie to nie może odbywać się w warunkach odizolowanych. Informacja o czasie i miejscu spotkania winna być przekazana innym członkom personelu. W razie możliwości członek personelu przeprowadzający tego rodzaju spotka­nie powinien zatroszczyć się o transparentność (przeszklone drzwi lub ściany po­mieszczenia, obecność innych osób w bezpośrednim pobliżu, otwarte drzwi itp.).
  11. Zaleca się unikania składania wizyt w pokojach dzieci. Miejsca te nie są również właściwym środowiskiem do odbywania przez personel rozmów z dziećmi. Należy bezwzględnie unikać wysyłania lub zapraszania z jakiegokolwiek innego powodu dzieci do pomieszczeń prywatnych.
  12. Wszelkie podejrzenia dotyczące nieodpowiednich zachowań pracowników i współpracowników wobec dzieci są bezzwłocznie wyjaśniane.